Hız eksenli dünyada koşuşturmaktan ve hep bir yerlere yetişmekten dolayı Betticket doğanın, yeşilin, bitki, meyve ve sebze yetiştirmenin değerini unutan insanoğlu, pandemi döneminde birçok gıda ürününü evlerinde üretebileceğini hatırladı. Balkonlarında süs bitkisi veya saksılarda meyve-sebze yetiştiriciliğine merak saran vatandaşlar, kısıtlı alanlarda da olsa bir şeyler üretmenin mutluluğunu ve keyfini çıkardı.
Yaz ayında en çok hareketlenen sektörlerin başında gelen peyzaj sektörü, vatandaşların da pandemi süresinde gösterdiği ilgiyle yoğun bir dönem geçiriyor. Biz de sektörün temsilcileriyle konuşarak, pandemi dönemine, vatandaşların ilgisine ve en çok hangi ürünlere yöneldiğine dair bir inceleme yaptık.
TMMOB PEYZAJ MİMARLARI ODASI BURSA ŞUBE BAŞKANI NECLA ÖZKAPLAN YÖRÜKLÜ:
Mevsimlik bitkilerin yetiştirildiği ve kentsel alanlardaki yerlerine dikilmek üzere hazırlıkların yapıldığı önemli bir dönemde pandemi süreci başladı. Salgın başladığında; Akdeniz, Ege, Marmara bölgelerindeki özellikle sera bitkileri üretimleri tamamlanmıştı. Ancak bu bitkilerin alıcıları olan özellikle kamu kurumları, pandemi ile ilgili mücadele çalışmalarına başladı. Alımı yapılacak tüm bitkiler seralarda kaldı ve mart-nisan ayı ortalarına kadar bitkiler telef oldu. Kesme çiçek yetiştiriciliği için de tüm mezatlar ve çiçekçiler kapatıldı. Bu anlamda seralarda ve açık alanlarda bitkiler atıl kaldı, birçoğu da çürüdü.
Süs bitkileri üretiminin Türkiye ölçeğinde yıllık 150 milyon dolar gibi bir ekonomik girdisi olduğu bilinmektedir. İlk iki ayda bunun yaklaşık 50 milyon dolar gibi bir bölümü tamamen kayıp olarak kayıtlara geçti. Yaklaşık beş yüz bin işçinin bu süreçte işsizliği de söz konusu oldu.
Bu sürecin sonuçları itibariyle üretim konusunda çok önemli olumlu etkileri de oldu. Evde kaldığımız dönemde, birçok gıda ürününü evlerde üretebileceğimizi hatırladık. Üretimsel çıktıların ne kadar gerekli olduğu gibi konulardaki deneyimlerle birlikte nisan ayından itibaren kamu kurumları özellikle sokağa çıkılamayan günlerde balkonlarda yetiştirilmek üzere mevsimlik bitkiler dağıttılar. Halk, balkon ve bahçeleri için saksılar, topraklar almaya ve bitki yetiştirmeye başladı. Ardından yenilebilir peyzaj ürünleri olan, domates, biber, patlıcan, biber, maydanoz, soğan fideleri belediyeler aracılığı ile halka dağıtılmaya başlandı. Bu nedenle peyzaj uygulama firmalarımızda da uygulama faaliyetleri yoğunlaşmaya başladı. Kamu kurumları aracılığı ile nisan ayı sonları ile birlikte pandeminin oluşturduğu durgunluk, yerini bitkisel satışlarda hareketliliğe çevirdi.
Halkımız fidanlıklardan öncelikle sebze fidesi almak istiyor, ardından mevsimlik bitkiler yazlık bitkilerle balkonlarını bahçelerini süslemek ve farklı bitkiler edinerek bahçelerinde, balkonlarında saksılarda yetiştirmek istiyor. Site yönetimleri ise bahçelerinde bakım ve yenilemeleri yaparak, insanların daha mutlu ve huzurlu hissedecekleri ortamlar oluşturma çabasıyla uygulamaları yaptırıyorlar.
MELEKLER BAHÇESİ PEYZAJ FİRMA SAHİBİ PEYZAJ MİMARI MUSTAFA ERDEMİR:
Sektör pandemiden dolayı hem olumlu hem olumsuz yönde etkilendi. Olumlu yönleri; insanların doğaya daha çok değer vermeye başlaması, bu şekilde stres yönetimi yapmaları, doğaya yönelmenin artması ile süs bitkilerine ve biz yetiştirici peyzaj mimarlarına sadece danışmak için bile gelmeleri hepimizi mutlu etti. Marketten sonra en çok uğranan yer olduk. Sırf bahçe görelim gözümüz gönlümüz açılsın diye gelen müşterilerimiz bile oldu. Böylece ay itibariyle beklenen yoğunluğumuzun çok üstüne çıktık diyebilirim. Müşteri portföyümüz oldukça genişledi. Olumsuz yönlerine gelecek olursak, özellikle karantina günlerinde üretim ve tanzim yerlerimizde canlı çiçeklerin bakımlarına devam edilmesi gerekliliği ile bazı sirkülasyonların duraksaması, bahçe bakım ve yerinde yaptığımız Betgram uygulamaları erteleme zorunluluğu ile çalışabildiğimiz günlerde müşterilerimize gitme açısından ekstra yoğunluk ve bekletme zorunluluğu doğdu.
İnsanların bahçeleri olmasa ve hatta küçücük olsa dahi balkonumda bir renk göreyim gözüm gönlüm açılsın Nakitbahis dediğine çok şahit olduk. Sırf çocuklar mutlu olsun, meyve sebze görsün diye saksı saksı sebze ektik ve sattık. Çoğu zaman ürünlerimize ekecek saksı yetiştiremedik. Bu durum hem sektörümüz açısından hem de evde kalarak stres düzeyi artan insanların rahatlaması açısından olumlu bir durum diye düşünüyorum.
Bu süreçte sebze fideleri ve renkli süs bitkileri çok fazla tercih edildi. Geçen yıllarda çok tercih edilmeyen ürünlerin çok fazla istendiğini gördük. Özellikle sebze fidelerinin, küçük saksılı süs bitkilerinin, gül ve meyve fidesi gibi ürünlerin çok tercih edildiğini söyleyebiliriz.
YEŞİM PEYZAJ FİRMA SAHİBİ YEŞİM ALTINKAYA:
2012 yılından beri bahçelerde bakım ve düzenleme işleri yapıyoruz. Ağırlıklı olarak sanayi bölgeleriyle çalışıyoruz. Bunun yanında fabrika site ve villa bahçeleri de yapıyoruz. Bunun yanında Nilüferköy’de 2000 m2 üzerinde bulunan işyerimizde her türlü iç mekan ve dış mekan bitkilerinin toptan ve perakende satış işlerini yapıyoruz. Biz peyzaj sektörü olarak uygulama ve perakende satış ağırlıklı çalıştığımız için ilkbahar ve sonbahar aylarında daha yoğun çalışıyoruz. Tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüsün tam ilkbahar mevsimine denk gelmesi bizlerdeki yoğunluğu daha da hareketlendirdi diyebiliriz. Pandemi boyunca toprağa ve bitkiye artan merak da işimizin hareketlenmesinin devam etmesini sağladı.
Şehirde yaşayanlar toprağın kıymetini daha iyi anladı. Havaların da ısınmasıyla birlikte insanlar artık parklarda ve yeşil alanlarda vakit geçirmek istiyorlar. Evi bahçeli olan insanların bu süreçte daha şanslı olduklarını gördük. Bahçeyle uğraşmak bir şeyler ekip dikmek insanların psikolojilerine de iyi geldi. Bu süreçte doğanın, yeşilin kıymeti daha iyi hissedilmeye başlandı. Şu uyarıyı da yapmak istiyorum; Bahçe işleriyle uğraşırken el hijyenine de dikkat etmek gerekiyor. Aslında uyguladığımız tüm kurallara bahçe işleriyle uğraşırken de uymak durumundayız.
İnsanlar çiçek açan ve kokulu bitkileri daha çok seviyorlar. Bu tür bitkilerin satışlarında artış oldu. Bunlar bahçelerde ayrı bir hava oluşturuyor. Özellikle farklı mevsimlerde açan bitkileri birlikte kullandığımız zaman bahçe her mevsim çiçekli görünüyor. Bunun dışında sebzeye ağırlık verdiler. Bahçesi olamayanlar bile balkonlarında sebze fideleri yetiştirmeye başladı. Hepimiz salgın sonrası doğanın, yeşilin ve temiz havanın keyfini çıkarmayı umut ediyoruz.
AKFİDAN PEYZAJ FİRMA SAHİBİ PEYZAJ MİMARI FULYA AKFİDAN SEVİM:
Pandemi sürecinin başlangıcında sektörümüzde durgunluk hâkimdi. Üretici ve uygulamacılar tedirgindi ancak sokağa çıkma kısıtlaması ve insanların bu süreçte kendilerini salgın tehlikesinden korumak amacıyla eve kapanması, süs bitkileri ve fide yetiştirmeye ilgilerinin artmasına neden oldu. Bu ilgi duyma da piyasanın canlanmasına sebebiyet verdi.
Bence insanların hayatlarındaki önem sıralaması bu süreçte değişti. Bu dönem insanlarımıza; AVM’lerde, kafelerde, telefon başında geçirdikleri zamanın yanı sıra bir bitkiyi büyütmenin, ürünü almanın zevki ile tanışmalarını sağladı. Umarım bu kültür ülkemizde artarak devam eder.
Vatandaşlarımız, mevsimlik bitkilerin daha uygun fiyatlı olması sebebi ile daha çok bu ürünleri tercih ettiler. Yanı sıra meyve ve sebze fidelerine de gösterilen talep oldukça fazlaydı.
MAYIS PEYZAJ NAKLİYE TARIM İŞLETME SAHİBİ ZİRAAT MÜHENDİSİ MUSTAFA ATICI:
Süs bitkilerinin mevsimlik, çalı, ağaç, ağaççık, iç mekân, sukulent vb. birçok farklı üreticileri mevcut. Pandemi tüm üreticileri aynı oranda etkilemedi. Özellikle sokağa çıkma yasağı dönemlerinde balkon ve küçük bahçeler için uygun olan mevsimlik, sebze, iç mekân bitkilerinin satışları epey arttı. Diğer iştigal konuları ile ilgili üreticiler maalesef onlar kadar şanslı değildi.
İhracat ile ilgili ise seyahatlerin azalması ve hatta tamamen bitmesi, özellikle Azerbaycan, Özbekistan, Türkmenistan gibi Betgram ülkelerden alıcıların gelememesi sektörümüzü olumsuz etkiledi. Bu süreçte, iç mekân süs bitkileri, sukulentler, sebzeler ve balkon çiçekleri en çok ilgi gören bitkiler oldu.